Johan Cruijff

In 2016 overleed Johan Cruijff. In dit artikel besteed ik aandacht aan een aantal programma’s uit mijn verzameling van wedstrijden waarin ik hem heb mogen aanschouwen, waaronder de eerste en de laatste keer dat ik hem in officiële wedstrijden heb zien spelen.

26 oktober 1977: Nederland – België

Ik ben opgegroeid in Amsterdam Zuid, de Stadionbuurt. Het Olympisch Stadion is daar altijd ‘aanwezig’. De eerste wedstrijden die ik daar zag, waren van Fc Amsterdam op zondagmiddag, midden jaren ‘70. In het voorjaar van ’77 zag ik Ajax er kampioen worden (voor het eerst). En later dat jaar: mijn eerste interland plus de allereerste keer dat ik Johan Cruyff in actie zag: Nederland – België, 1-0. Door de overwinning plaatste Nederland zich voor het WK’78 in Argentinië.

Advertentie

2019/20 Nederland – Noord-Ierland

Het was een bijzondere wedstrijd in de Kuip gisteravond. Vooral genoten van de Noord-Ierse supporters en van het spel in de blessuretijd:) Verder weer hulde voor de makers van het programmablad, Ronald Kres, Geurt Rozendaal en Edwin Prins. Mooi exemplaar met interessant leesmateriaal.

Euro 88 Nederland – Soviet Unie Finale Euro ’88 (Die Blaue)

1987/88 Nederland – Soviet unie Finale Euro ’88 (Die Blaue),
originally uploaded by stadionnieuws.

Rusland wordt de volgende tegenstander van het Nederlands Elftal op het Europees Kampioenschap Voetbal 2008 in Oostenrijk en Zwitserland. Op zaterdag 21 juni treedt Oranje aan in Basel tegen de ploeg van Guus Hiddink, een herhaling van de finale van Euro 88 op 25 juni 1988 in München. Hoewel, toen stond de USSR, de Soviet Unie tegenover Nederland, een wedstrijd waarbij ik zelf aanwezig mócht zijn.

Het verloop van die historische wedstrijd is natuurlijk bij alle lezers van deze website bekend. Bij de finale zijn 2 programma’s uitgegeven. De standaarduitgave die bij elke wedstrijd werd gepubliceerd kende 40 pagina’s. A4, full-colour cover en zwart/wit binnenwerk. Ruimschoots aandacht aan beide teams en het verloop van het toernooi, een prima uitgave.

Daarnaast verscheen er, zoals gebruikelijk bij wedstrijden gespeeld in München, een uitgave van Die Blaue Sportschau, jaargang 65 (!), nummer 23. Boekje is groter dan A4 en heeft de felbegeerde beker op de cover staan. 10 (!) pagina’s (1 los inlegvel), zwart/wit binnenwerk. Intro in het Nederlands, Engels en Duits, resultaten van alle wedstrijden. Enkele spelers van beide ploegen worden besproken, de weg naar de finale, eerdere ontmoetingen en de mening van ‘kenners’ over de aanstaande finale, waarbij niemand de uiteindelijke 2-0 voor Nederland voorspelt. Twee mooie programma’s als onlosmakelijk onderdeel van een geweldige voetbalmiddag.

1999/00 Nederland – Roemenië

1999/00 Nederland-Roemenië,
originally uploaded by stadionnieuws.

Dinsdag 17 juni 2008 sluit Oranje de groepsfase van Euro 2008 af met een wedstrijd tegen Roemenië. In de kwalificatie voor dit Europees Kampioenschap 2008 in Oostenrijk en Zwitserland speelde het Nederlands Elftal ook al tegen Roemenië, met wisselend succes: 0-0 thuis (in De Kuip), uit werd met 1-0 verloren.

In de voorbereiding op Euro 2000 speelde Nederland op 27 mei 2000 een van de laatste oefenwedstrijden voor de start van het toernooi tegen Roemenië, in de Amsterdam Arena. 43.500 toeschouwers waren getuige van een 2-1 overwinning. Vlak voor rust liet Marc Overmars zien waarom hij op de cover van het (A4, fullc-colour) programma mocht prijken. Na rust scoorde Patrick Kluivert voor Nederland de 2-0 en Viorel Moldovan bepaalde de eindstand op 2-1.

De wedstrijd had vanuit de KNVB het etiket ‘Benefietwedstrijd’ gekregen, opbrengsten gingen naar de slachtoffers van de vuurwerkramp in Enschede, die twee weken voorafgaand aan de wedstrijd had plaatsgevonden. Wellicht dat daarom ook het programma 5 gulden kostte. Verder een prima uitgave, met gebruikelijke informatie over beide ploegen plus een vooruitblik op het naderende EK.

1933/34 Nederland – Frankrijk

1933/34 Nederland – Frankrijk,
originally uploaded by stadionnieuws.

De komende tegenstander van Oranje op het Europees Kampioenschap Voetbal (Euro 2008 ) te Oostenrijk en Zwitserland is Frankrijk. Als het er dan net zo aan toegaat als 74 jaar geleden, dan is er weer meer dan genoeg gesprekstof voor de fans van het Nederlands Elftal.

Op Hemelvaartsdag 10 mei 1934 speelde Nederland in het uitverkochte Olympisch Stadion een vriendschappelijke voetbalinterland tegen Frankrijk. Uitverkocht betekende 35.000 toeschouwers, de tweede ring werd pas in 1937 toegevoegd.

Via Vente en twee keer Bakhuys stond Nederland binnen 13 minuten met 3-0 voor als Keller tegen scoort, 3 – 1. Twee goals van Nicolas brengen de ploegen na 25 minuten weer in evenwicht, 3-3. Nog voor rust scoren Smit (4 – 3) en Alcazar (4-4). Acht goals in één helft.

Dat aantal wordt na rust bij lange na niet gehaald. Alleen Nicolas scoort nog (zijn derde, de vijfde van Frankrijk), waardoor de eindstand van 4-5 bereikt wordt. Het A5 programma (prijs 25 cent, een schijntje van de huidige waarde) is uitgevoerd in rood-wit-blauw, hetzelfde ontwerp werd eerder gebruikt voor de voetbalinterland Nederland – Ierland (wk kwalificatie). Sigaretten- en motorolie reclame op de cover, weinig ruimte voor de wedstrijdgegevens.

Officieel programma EK 1980 (Italië)

Euro80 (Italy) official programme,
originally uploaded by stadionnieuws.

Voor het Europees Kampioenschap Voetbal Euro 2008 in Oostenrijk en Zwitserland is een officiële toernooiuitgave verschenen, uitgegeven door de UEFA, in meerdere talen. Hierover later meer. In 1980 werd het Europees Kampioenschap gehouden, waarbij een officieel programma werd uitgegeven. A4, veel zwart/wit, teamfoto’s, selecties, stadions. Lijkt nu heel basaal, afgezet tegen de dikke magazines die worden geproduceerd, maar toen was het een opvallende uitgave. Nederland kwam niet door de poule, Duitslan won de finale met 2-1 van het verrassende België door 2 goals van Horst Hrubesch.

Officiële programma’s bij Euro 2008

euro2008 logo,
originally uploaded by telesatelite.

Net als voor het Europees Kampioenschap 2004 in Portugal worden er voor Euro 2008 twee officiële programma’s geproduceerd door de UEFA. Een toernooiprogramma (“brochure”) met daarin alle informatie voor de wedstrijden tot en met de halve finales. Voor de groepswedstrijden is dit prima, voor de knock-outfase is het wat karig want dan wordt er dus geen actuele informatie verstrekt. Dan deden Nederland en België het toch een stuk beter in 2000, evenals Duitsland bij het WK in 2006. Voor de finale wordt wel een aparte programmaboek geproduceerd.

Ik ben benieuwd of er naast de officiële programma’s nog stadion-uitgaven of semi-officiële publicaties van betrokken landen gaan komen.

1988/89 Nederland – Wales

1988/89 Nederland-Wales,
originally uploaded by stadionnieuws.

Zondag 1 juni speelt Nederland de laatste oefenwedstrijd op weg naar Euro2008, tegen Wales in de Rotterdamse Kuip. In 1988 was Wales de tegenstander in de eerste interland ná het gewonnen EK, een kwalificatiewedstrijd voor het WK 1990 die op 14 september 1988 werd gespeeld in het Olympisch Stadion van Amsterdam.

In de opstelling was in vergelijking met de finale tegen de Soviet-Unie alleen de gestopte Arnold Mühren vervangen door Hendrie Krüzen als linkshalf. Desondanks was het een moeizame avond voor Oranje. Doelman Southall (Everton) van Wales hield bijna alles tegen. Op een kopbal van Gullit moest hij het antwoord schuldig blijven. Bij de 1-0 bleef het.

Het programma is een prima uitgave. A4, full-colour en in de lijn met de programma’s die werden uitgegeven bij het Nederlands Elftal, Ajax, Feyenoord en Utrecht die jaren. Redelijke verhouding tekst en advertenties, veel foto’s en gegevens.

1949/50 Nederland-Denemarken

1949/50 Nederland-Denemarken,
originally uploaded by stadionnieuws.

Als Nederland vanavond tegen Denemarken speelt, dan betwijfel ik of het prorgamma ook maar enige gelijkenis vertoont met dit fraaie exemplaar. Het ‘officieel programma’ is van 11 december 1949, de vriendschappelijke wedstrijd werd gespeeld in het Olympisch Stadion te Amsterdam voor 60.000 toeschouwers. De uitslag was 0-1 (56. Lyngsaa Harald).

Covers van programmaboekjes op Flickr

80/81 programme – Carl Zeiss Jena v County 80/81 (ECWC QF Leg1),
originally uploaded by The Amber Terrace.

Ik maak gebruik van Flickr om afbeeldingen van programmaboekjes te archiveren. Dat doen er meer en die kunnen nu al hun covers kwijt in deze groep: Football Programme Covers. Ik heb al diverse mensen benaderd om hun materiaal te delen, geeft een interessant beeld van covers van programmaboekjes uit de hele voetbalwereld (niet alleen de grote namen).