14th Januari 1950, Craven Cottage (30.000 toeschouwers), First Division. Ik vind de covers van de Fulham programma’s uit de jaren ’50 en ’60 prachtig. Wedstrijd eindigt in 1-0 voor Fulham, vooral omdat Bert Trautmann geweldig keept bij Manchester City.
“I was at the Thames End of the ground and was the last player to come off. Both teams stood at the dressing room entrance and applauded. A very emotional moment.”
Het is zaterdag 1 augustus, de dag van de FA Cup final in Engeland tussen Arsenal en Chelsea. Wel op Wembley, maar helaas zonder toeschouwers. Gelukkig is er wel een programma beschikbaar, zodat de verzamelaars van FA Cup Finales ook een vink achter 2020 kunnen zetten.
Geen Leicester City dit jaar in de finale, de Road To Wembley werd in de 6e ronde afgebroken door finalist Chelsea. In seizoen 1948/49 werd wel de finale gehaald, voor het eerst. Een opmerkelijke reeks wedstrijden leidde tot het behalen van de finale.
Leicester speelde in dat seizoen in de 2e divisie (wat nu de Championship is) en stroomde in de 3e ronde het FA Cup toernooi in, te beginnen met een uitwedstrijd tegen Birmingham City uit de First Division. Na een knappe 1-1 volgde een replay thuis, 0-0 na reguliere speeltijd, 0-1 achter in de verlenging, daarna de kans op de gelijkmaker via een penalty missen en toch nog 1-1 maken. Er wordt een munt opgegooid voor het bepalen van de locatie van de 2e replay, het wordt Birmingham. Daar wint Leicester knap met 1-2, door naar ronde 4. Het programma van Birmingham City is een langwerpig vouwblad.
Een thuiswedstrijd in ronde 4, tegen wederom een ploeg uit de First Division, Preston North End (met Tom Finney in de gelederen). Opnieuw wordt een ploeg uit een hogere divisie aan de zegekar gebonden: 2-0 winst. Thuisprogramma’s van Leicester in die jaren bestaan uit 4 pagina’s, A4 gevouwen naar A5 op dun gekleurd papier.
In ronde 5 volgen twee memorabele ontmoetingen met Luton Town, ook uit de Second Division. Uit wordt het 5-5 (met de gelijkmaker in de laatste minuut!), thuis werd het 5-3 voor Leicester. Op naar ronde 6, de kwartfinale, uit tegen Brentford, wederom een Second Division ploeg. Met een 0-2 overwinning werd de halve finale gehaald.
Traditiegetrouw wordt de halve finale op neutraal terrein gespeeld. Highbury vormde het toneel voor de ontmoeting met Portsmouth uit de First Division, waarin zij op weg waren naar het landskampioenschap (wat uiteindelijk ook behaald werd). Er werd al gespeculeerd over de dubbel. Dat zou niet lukken. De FA Cup staat bekend om verrassende uitslagen, wedstrijden waarin David wint van Goliath, waar de underdog de kampioen van een divisie hoger kan verslaan. Leicester wint met 3-1 en mag voor het eerst naar de FA Cup finale op Wembley tegen Wolverhampton Wanderers, weer een First Division ploeg. Die wedstrijd wordt (volgens de verslagen) nogal kansloos verloren met 1-3 na een 0-2 ruststand. Lees hier meer over dit FA Cup seizoen van Leicester City.
Voor de semi finals op Wembley zijn er geen programma’s uitgegeven. Voor de FA Cup final zal dit anders zijn, er wordt een programma gepubliceerd. Dit item is verkrijgbaar via de shop op website van de FA, voor 13 GBP plus 7 GBP porto naar Nederland. Ook bieden diverse dealers het boekwerk aan, via hun winkel, Ebay of Facebook, logischerwijs voor een iets hoger bedrag.
Lees het programma hier: https://flipbooks.haymarket.com/2349/3077/204185/FACF2020/
In een andere (Britse) Facebookgroep is een discussie gestart over ‘het hoogste bedrag wat je voor een programma hebt betaald’. Nu heb ik zelf (incidenteel) wel eens een aanzienlijk bedrag voor een programma betaald (vooroorlogse uitgave van Ajax – Feijenoord, de FA Cup finale van 1949 of voor een zeldzame Europa Cup I finale), maar bij lange na niet de 10.000 pond (!) die voor dit item is betaald: Newton Heath (voorloper Manchester United) – Everton, 15 april 1889.
In 2016 overleed Johan Cruijff. In dit artikel besteed ik aandacht aan een aantal programma’s uit mijn verzameling van wedstrijden waarin ik hem heb mogen aanschouwen, waaronder de eerste en de laatste keer dat ik hem in officiële wedstrijden heb zien spelen.
Ik ben opgegroeid in Amsterdam Zuid, de Stadionbuurt. Het Olympisch Stadion is daar altijd ‘aanwezig’. De eerste wedstrijden die ik daar zag, waren van Fc Amsterdam op zondagmiddag, midden jaren ‘70. In het voorjaar van ’77 zag ik Ajax er kampioen worden (voor het eerst). En later dat jaar: mijn eerste interland plus de allereerste keer dat ik Johan Cruyff in actie zag: Nederland – België, 1-0. Door de overwinning plaatste Nederland zich voor het WK’78 in Argentinië.
Programma’s verzamelen kan heel overzichtelijk zijn. Je bezoekt een wedstrijd waar een officieel programma wordt verspreid en je neemt dat programma mee. Of meer, voor andere verzamelaars. Simpel. Lastiger wordt het als je niet naar de wedstrijd gaat maar wel een programma wilt hebben. Is er wel een programma verschenen? En als je dat zeker weet, hoe kun je er dan aan komen? Via een andere verzamelaar (wat vaak de leukste manier is), via de club (vrijwel onmogelijk de laatste jaren, clubs vinden het vooral lastig), online via Facebook, eBay, Catawiki of Marktplaats? Wat dat betreft zijn de mogelijkheden flink toegenomen in vergelijking met het internetloze tijdperk.
Wat als er geen officiële programma’s zijn uitgegeven? Of juist meerdere uitgaven? Wat doe je dan? Over teamsheets heb ik het al eerder gehad. De ene verzamelaar houdt het bij het officiële cluborgaan. Overzichtelijk. Dan zijn er ook verzamelaars die alle aan de wedstrijd gerelateerde uitgaven verzamelen (waar ik ook toe behoor).
Mooie (korte) reportage over de Schotse eigenaar van een winkel waar iedere verzamelaar van programmaboekjes het geweldig zouden vinden: The Football Programme Shop.
Bij vrijwel alle Europa Cup 1 finales (gestart in seizoen 1955/56) zijn programma’s verschenen, soms zelfs meerdere uitgaven per finale. Zo is de finale van 1978/79 op 30 mei 1979 in München een bijzondere: Nottingham Forest (2 seizoenen ervoor kampioen op het 2e niveau in Engeland, daarna meteen weer kampioen geworden en nu in de finale) tegen Malmö FF uit Zweden. Niet de ‘usual suspects’ zullen we maar zeggen, in de seizoenen ervoor waren het clubs zoals Liverpool en Bayern München die in de finale stonden.
Van het officiële programma (A5 formaat) zijn twee varianten. De inhoud (36 pagina’s in Duits en Engels, zwart/wit met incidenteel een rode steunkleur) is identiek, de kleur van de rand van de cover verschilt (rood en oranje). De oranje versie is zeldzamer, maar komt nog regelmatig voorbij op veilingsites.
Daarnaast zijn er ook uitgaven van beide clubs. De uitgave van Malmö FF bestaat uit 20 pagina’s A4, in het Engels en Duits. Fraaie uitgave, grotendeels zwart/wit met een full-colour omslag, met informatie over de spelers van Malmö FF, hoe de finale werd behaald (Monaco, Dynamo Kiev, Wisla Krakau en Austria Wien werden verslagen).
De uitgave van Nottingham Forest kent een afwijkend formaat, 18x24cm. 32 pagina’s, binnenwerk zwart/wit met rode steunkleur en cover in 4 kleuren. Artikelen door Brian Clough, Peter Taylor, John McGovern & Gary Birtles en vervolgens een stapsgewijze beschrijving hoe de finale werd bereikt. In de 1e ronde werd bekerhouder Liverpool uitgeschakeld (2-0 en 0-0), in de 2e ronde had AEK Athene weinig kans (2-1 uit & 5-1 thuis overwinningen voor Forest), Grasshoppers stribbelde wat tegen in de kwartfinale (4-1 thuis, 1-1 uit), waarna de halve finale tegen 1.Fc Köln werd bereikt. Thuis werd het 3-3 (na een 0-2 achterstand), uit werd met 0-1 gewonnen waardoor de finale werd bereikt.
De finale wordt door Forest gewonnen met 1-0 door een doelpunt van Trevor Francis.
Overigens is Forest de enige ploeg die vaker de Europa cup 1 heeft gewonnen dan het landskampioenschap. In 1979/80 mochten zij als bekerhouder meedoen en wonnen wederom met 1-0, dit keer van HSV. Ook van die finale zijn 2 officiële uitgaven, vanwege een typefout.
1 voordeel van meer thuis zijn door corona-maatregelen: eindelijk eens tijd om de verzameling echt he-le-maal bij te werken. In de computer de lijsten met wat ik heb en vooral wat ik nog zoek op orde gebracht. Dat voorkomt dat ik boekjes op Ebay bestel die ik al blijk te hebben 
En verder alle programma’s die in zichthoesjes/mappen en dozen horen daar ook in opgeborgen, op volgorde van speeldatum, voorzien van kaartje of teamsheet indien beschikbaar. Planken extra in de kast geclaimd… Hoe bewaren jullie de programma’s en andere verzamelobjecten?
Stadion Nieuws 